wtorek, 28 kwietnia 2009

Historia ekslibrisu

W dniu 24 kwietnia przeprowadziłyśmy dla uczniów kl. III b Społecznej Szk. Podst. Nr 1 lekcję nt. historii ekslibrisu, czyli znaku własnościowego książki. Po wysłuchaniu wiadomości teoretycznych i zapoznaniu się z ilustracjami różnych ekslibrisów (również tych zawartych w książkach z naszego księgozbioru) dzieci projektowały swoje znaki własnościowe, którymi chciałyby ozdobić książki w domowych biblioteczkach.

Ekslibris to graficznie opracowany znak własnościowy, umieszczany zwykle jako nalepka na drugiej (wewnętrznej) stronie okładki książki. Informuje o przynależności książki do określonego księgozbioru. Wykonywany zazwyczaj na zamówienie, jest wyrazem szacunku właściciela dla książki i świadectwem jego troski o zapobieganie kradzieżom. Z uwagi na wartości artystyczne, pełni też funkcję zdobniczą, dekoracyjną, podnosi walory estetyczne książki.
Ekslibris ma postać niedużej kartki papieru, zawierającej najczęściej takie elementy, jak:

  • łacińskie wyrażenie "ex libris", co dosłownie znaczy: "z książek", "z księgozbioru" (np. "ex libris Biblioteki Miejskiej" - "z księgozbioru Biblioteki Miejskiej");
  • nazwę właściciela książki (nazwę instytucji, np. biblioteki; nazwisko lub inicjały osoby prywatnej);
  • przedstawienie graficzne nawiązujące do pracy (zawodu) właściciela, jego zainteresowań, charakteru księgozbioru;
  • rzadziej występującym elementem jest tekst słowny - motto czy dewiza postępowania właściciela.

Ekslibris może się poszczycić wielowiekową tradycją. Historycy książki wywodzą jego genezę ze starożytnego Egiptu. Z roku 1400 p.n.e. pochodzi bowiem najstarszy znany znak własnościowy - fajansowe tabliczki z imieniem faraona XVIII dynastii Amenhotepa III, które pierwotnie były przymocowane do papirusowych zwojów. Ten praprzodek dzisiejszego ekslibrisu przechowywany jest British Museum w Londynie.

Brak komentarzy: